Ο θεσμός των Εδρών καθιερώθηκε από τον Οργανισμό της UNESCO, πριν από 24 χρόνια, με στόχο την προώθηση της έρευνας, την υλοποίηση και διάχυση καινοτόμων δράσεων, την οικοδόμηση πανεπιστημιακών δικτύων και την ενθάρρυνση της διαπανεπιστημιακής συνεργασίας στην Ανώτατη εκπαίδευση.
Η Έδρα UNESCO, Con-E-Ect «Προστασία και διατήρηση σε Παρόχθια και Δελταϊκά Οικοσυστήματα και ανάπτυξη του Οικοτουρισμού» εδρεύει στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος – Πανεπιστημιούπολη Καβάλας. Σκοπός της Έδρας είναι να δημιουργηθεί ένα διεθνές πλαίσιο κοινής στρατηγικής για την προστασία και την διατήρηση των παρόχθιων και δελταϊκών οικοσυστημάτων όπως και την ανάπτυξη του οικοτουρισμού σε αυτά, σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Η εμβέλεια της Έδρας ορίζεται από μία ακτίνα περίπου 200 χιλιομέτρων, καλύπτοντας τον γεωγραφικό χώρο από τη λίμνη Κερκίνη έως τον ποταμό Έβρο. Πρόκειται για περιοχή εξαιρετικής βιοποικιλότητας, με πλούσια υδρογραφικά στοιχεία και οικοσυστήματα. Ο φυσικός πλούτος της είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που την καθιστά ξεχωριστή και ιδιαίτερης σημασίας. Σε ελάχιστα σημεία του πλανήτη συναντά κανείς συγκεντρωμένα, τόσο σημαντικά οικοσυστήματα:
- Δέλτα ποταμού Νέστου
- Δέλτα ποταμού Έβρου
- Λίμνες Βιστωνίδα & Ισμαρίδα
- Παρθένο Δάσος Φρακτού
- Στενά Νέστου
- Δάσος Δαδιάς
- Παραποτάμιο δάσος Νέστου (Κοτζά Ορμάν)
Αφετέρου, ως σταυροδρόμι (αρχαία Εγνατία), η περιοχή εμποτίστηκε από μετακινήσεις και μετεγκαταστάσεις πληθυσμών που άφησαν βαθιά ίχνη, πλάθοντας πολλαπλή πολιτιστική ταυτότητα στους κατοίκους, αυτόχθονες και περαστικούς (λαϊκή τέχνη, παραδοσιακές τεχνικές καλλιέργειας και κτηνοτροφίας, μυθολογία, αλλά και πιο συλλογικοί όπως πολιτιστικές και κοινωνικές αναπαραστάσεις, θρησκευτικές πρακτικές).
ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ
Το θεματικό περιεχόμενο της Έδρας βασίζεται σε 4 πυλώνες : τις επιστήμες του Περιβάλλοντος, την Εκπαίδευση, τον Οικοτουρισμό και τον Πολιτισμό
Ως προς τις Επιστήμες Περιβάλλοντος,
η Έδρα θα εργαστεί στην έρευνα και ταξινόμηση στοιχείων που σχετίζονται με τις επιδράσεις που θα δημιουργηθούν στα παρόχθια και δελταϊκά οικοσυστήματα από την κλιματική αλλαγή, δεδομένου ότι είναι τα πρώτα που θα επηρεαστούν από αυτή, λόγω της άμεσης γειτνίασής τους με τη θάλασσα και την απειροελάχιστη υψομετρική τους διαφορά με αυτή, καθώς επίσης και την ολοκλήρωση ερευνητικών προγραμμάτων σε θέματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, την οικουδρολογία, τη διαχείριση των Δέλτα, τη διαχείριση των παρόχθιων περιβαλλόντων, αλλά και την οικοφυσιολογία του υδάτινου περιβάλλοντος μέσω συνεχών μετρήσεων, καταγραφών και αναλύσεων.
Ως προς τον Πολιτισμό,
η Έδρα φιλοδοξεί να δημιουργήσει, μέσω της έρευνας και καταγραφής, μια «Πολιτιστική Κιβωτό», δηλαδή μια βάση δεδομένων η οποία θα περιλαμβάνει στοιχεία που σχετίζονται με την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, σε μια προσπάθεια διαφύλαξης και προώθησης, αφενός του πολιτιστικού πλούτου της περιοχής και αφετέρου βελτιστοποίησης, προς όφελος της αειφόρου περιβαλλοντικής διαχείρισης. Δεν υπάρχει άλλο σημείο στον πλανήτη το οποίο να συγκεντρώνει τόσα πολιτισμικά-πολιτιστικά στοιχεία μέσα σε ένα υδροχαρές περιβάλλον σε μια τόσο περιορισμένη έκταση γης.
Στο πεδίο της Εκπαίδευσης,
θα εργαστούμε για τη δημιουργία σειράς εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο θα αφορά όλες τις ηλικίες -προσχολικές-σχολικές, φοιτητικές αλλά και ενηλίκων. Το εκπαιδευτικό αυτό υλικό θα σχετίζεται θεματικά με τα παρόχθια και δελταϊκά οικοσυστήματα (κλιματική αλλαγή, απειλούμενα είδη χλωρίδας-πανίδας), με έμφαση στην εξοικείωση όλων των ηλικιακών ομάδων με αυτό (διοργάνωση παρόχθιων και παραλίμνιων summer camps, web-seminars, κλπ). Έτσι θα μπορέσει αρχικά να δημιουργηθεί η απαραίτητη φιλοσοφία και κουλτούρα σε όλες αυτές τις ηλικίες, προκειμένου να εμπεδωθεί η έννοια της Αειφόρου Ανάπτυξης.
Στο πεδίου του Οικοτουρισμού,
Η Έδρα θα επιχειρήσει να επιμορφώσει ενήλικες που ασχολούνται με τον τουρισμό και τον οικοτουρισμό σε βέλτιστες πρακτικές και με αυτό τον τρόπο να συμβάλει ώστε οι ενδιαφερόμενοι να αναλάβουν δράση σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών στο πεδίο του Οικοτουρισμού. Κεντρικό στόχο αποτελεί η δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης στον συγκεκριμένο τομέα, ειδικότερα λόγω της κρίσης στην ελληνική οικονομία.
ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ
Τα παραγόμενα της Έδρας συνοψίζονται λοιπόν σε βάσεις δεδομένων με ανοιχτή πρόσβαση, σε κώδικες καλής συμπεριφοράς (behavior codes) των χρηστών και επισκεπτών των δελταϊκών και παρόχθιων οικοσυστημάτων, σε manual guides, δηλαδή οδηγούς ανάπτυξης των περιοχών αυτών, με έμφαση σε οικοτουριστικές δραστηριότητες, δημιουργία μικροβοτανικών θεματικών κήπων αποτελούμενων βοτανικών ειδών υπό εξαφάνιση, ανίχνευση ύπαρξης ειδών πανίδας υπό εξαφάνιση, δημιουργία πολυεργαστηρίου παρατήρησης βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων, ψηφιακής πολιτιστικής κιβωτού, μονοπάτια πολιτισμού κλπ.
ΣΤΟΧΟΣ
Ο βασικός στόχος της Έδρας είναι από όλα τα παραγόμενα της Έδρας να προκύψουν συγκεκριμένα πορίσματα αλλά και πρακτικές που θα οδηγούν σε συγκεκριμένους κώδικες και οδηγίες. Τα ανωτέρω, με αφετηρία την περιοχή μας και μετά από τις κατάλληλες κατά περίπτωση προσαρμογές, θα μπορούν να εφαρμοστούν σε ολόκληρη την Υφήλιο. Φιλοδοξία μας είναι αυτό το εργαλείο να αποτελέσει κάποια μέρα εργαλείο της UNESCO.